Oefeningen en inzichten voor zelfzorg

Zorg goed voor jezelf!

Ondertussen leerde je stil te staan bij je zelf-criticus en zijn vriendjes schaamte en schuld, die een gevoel van voldoening, vrede en innerlijke rust in de weg staan. 

Gevoelens van voldoening en rust ervaar je op het moment dat een bepaald emotieregulatiesysteem actief is, namelijk het “zorg” systeem. Daarentegen zal tijdens gevoelens van enthousiasme, opwinding en prestatie een ander emotieregulatiesysteem actief zijn, namelijk het “jaag” systeem. Ten slotte zal het derde “gevaar” systeem instaan voor gevoelens van kwaadheid, angst, nervositeit. 

​​

Drie emotionele systemen: zelfzorg-drive-angst

​​

De functie van deze emotieregulatiesystemen gaat ver terug in de biologische evolutie van onze soort als mens. Als oermens was het belangrijk om alert te zijn voor gevaar, in de vorm van bv. een wild dier of aanval. Dit werd geregeld door het gevaarsysteem, dat nauw samenhangt met die kant van je autonome zenuwstelsel dat je hele lichaam opspant en in paraatheid brengt om te vechten, vluchten of bevriezen. Je jaagsysteem diende om je te motiveren om letterlijk te gaan jagen en gevoelens van drive, opwinding en energie te ervaren om de jacht tot een goed einde te kunnen brengen. Ook hierbij wordt je stress-zenuwstelsel actief dat je hele lichaam in paraatheid brengt voor actie. 

​

Oorspronkelijk namen bovenstaande stress-systemen veel minder ruimte in in een mensenleven dan de tegenhanger: het zorgsysteem. Je kan denken aan een verhouding 70-90% in je ontspannend zorgsysteem versus 10-30% in je stressvolle jaag- en gevaarsystemen. Op die manier kon een mens voldoende uitrusten tussen de jacht en verdediging in en bleef hij gezond.

Tot op vandaag werken deze mechanismes nog steeds hetzelfde. De menselijke biologie heeft zich bijlange niet voldoende aangepast aan de jachtige en hoogtechnologische samenleving waar we nu deel van uitmaken.

​

Voor ons ‘moderne Westerse mensen’ liggen stressoren mogelijks 100% van onze tijd op de loer. Vooral als je continu bereikbaar bent, met je smartphone, lap-top, telefoon, fysiek op je bureau of thuis, dan veroorzaken deze prikkels een continue aanleiding tot alertheid (bv. iemand met een vraagje, telefoongerinkel of een belletje dat aangeeft dat er weer een nieuwe mail binnenkomt). Voor ons lijken het allemaal banale dingen en we beseffen niet dat al deze kleine prikkels enorm schadelijk zijn voor ons stress-gehalte doordat ons brein en lijf hier eenvoudigweg niet voor uitgerust is.

​

Daarnaast zijn er ongetwijfeld stressoren waar je je wel van bewust bent, zoals bv. file, overvolle mailbox, ruzie, ziekte, bepaalde personen, … maar wist je dat zelfs het denken hierover dezelfde lichamelijke stressreactie uitlokt? Dus denken aan een potentieel gevaarlijke of falende situatie bezorgt je lichamelijke en emotionele spanning. Bang zijn of piekeren over onaangename situaties in het verleden roepen evenzeer stress op. 

​

Vaak zijn we ons niet bewust van al de mentale stress waarmee we rondlopen in ons hoofd. We leven op automatische piloot en razen maar door, tot we botsen of tegen de lamp lopen. Dit programma helpt je om stil te staan bij die binnenwereld en mentale, emotionele en lichamelijke spanning op te merken.

​

Je leert deze week om je ontspannend zorgsysteem te activeren door gevoelens van liefde en voldoening op te roepen.

Zelf-compassie en liefdevolle vriendelijkheid werken erg goed om de stress van je af te laten glijden en je interne criticus te kalmeren. Deze kwaliteiten hangen nauw samen met het zorgsysteem, dat gevoelens van veiligheid, geborgenheid en voldoeninguitlokt.

​

Oefeningen: jouw drie emotionele systemen zelfzorg-drive-angst

​

• Wat geeft jou energie en een vredig, voldaan gevoel?  Welke mensen, ervaringen, situaties, zaken, … horen daarbij voor jou?  Noteer het in je schriftje.

-> weet dat dit je zorgsysteem activeert! Breng er voldoende tijd mee door in je dagelijks leven.

​

​

• Wat vreet energie of vermoeit je,  bezorgt je stress, opwinding, focus, het geluksgevoel van "Yes, I did it!", wat bezorgt je paniek of angst? Welke mensen, ervaringen, situaties, zaken, … horen daarbij voor jou?  Noteer het in je schriftje.

 -> weet dat dit je systemen voor drive en gevaar activeert. Minimaliseer deze zaken in je dagelijks leven. Je wordt al voldoende uitgedaagd om in drive- en prestatiemodus je jaagsysteem te activeren in onze maatschappij.

​

• Hoe zou je willen dat je leven eruitziet? 

Vul in je schriftje in wat je daarvoor kan doen om meer in het zorgsysteem te zitten, bv. activiteiten, mensen, gedragingen,…

• Stel je voor dat je op je sterfbed ligt, en terugkijkt op je leven. Welk advies zou je aan jezelf geven? Lees misschien eens onderstaande tekst als inspiratie.

​

If I Had My Life to Live Over

If I had my life to live over, I’d dare to make more mistakes next time.

I’d relax, I would limber up. I would be sillier than I have been this trip.

I would take fewer things seriously. I would take more chances.

I would climb more mountains and swim more rivers. 

I would eat more ice cream and less beans.

I would perhaps have more actual troubles, but I’d have fewer imaginary ones.

You see, I’m one of those people who has lived sensibly and sanely,

Hour after hour, day after day.

Oh, I’ve had my moments, and if I had to do it all over again,

I’d have more of them. In fact, I’d try to have nothing else.

Just moments, 

one after another, 

instead of living so many years ahead of each day.

I’ve been one of those people who never goes anywhere,

Without a thermometer, a hot water bottle, a raincoat and a parachute.

If I had to do it again, I would travel lighter than I have.

If I had my life to live over, 

I would start barefoot earlier in the spring, and stay that way later in the fall.

I would got to more dances, I would ride more merry-go-rounds.

I would pick more daisies.

-Nadine Stair (85 years old)